Sanktuarium Maryjne w Gietrzwałdzie

Na początku w XIV wieku w Gietrzwałdzie małej wsi na Warmii postawiono małą drewnianą kapliczkę, która niestety została zniszczona podczas wojen polsko-krzyżackich.  W XV wieku postawiono jednonawową świątynie na podmurówce z kamienia, która w 1500 roku pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny została konsekrowana przez biskupa pomocniczego Jana Wilde. Od samego początku rozwinął się tutaj kult Matki Bożej, który przetrwał do dnia dzisiejszego.  Przez wieki kościół był wiele razy przebudowywany i remontowany. Obecny kształt krzyża rzymskiego w miejsce dawnego prostokąta przybrała świątynia bezpośrednio po objawieniach, kiedy proboszczem był Augustyn Weichsel.  Od 1945 roku kustoszami sanktuarium gietrzwałdzkiego są kanonicy Regularni Laterańscy z Krakowa.   W 1970 roku papież Paweł VI nadał kościołowi Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Gietrzwałdzie tytuł i godność Bazyliki Mniejszej.  Dzisiaj Sanktuarium Matki Bożej Gietrzwałdzkiej jest Bazyliką Mniejszą, którą odwiedzają pielgrzymki nie tylko z Polski, ale także z zagranicy.